De coupe tegen Bakiyev en de Russisch-Amerikaanse strijd in Kirgizië
Vraag: De gebeurtenissen in Kirgizië zijn in een stroomversnelling gekomen, de oppositie pleegde op 08-04-2010 een geslaagde coupe tegen Bakiyev en nam de macht over. Bakiyev vluchtte naar zijn geboorteplaats in het zuiden van het land.
Vandaag, op 16-04-2010, nam hij ontslag en verlaat het land naar Kazachstan. Rusland was het eerste land die de coupe heeft erkend en gezegend. De interim-premier Roza Otoenbajeva heeft op donderdag 08-04-2010 officiële (telefonische) besprekingen met de Russische premier Poetin gevoerd, dat was dus op de dag dat de tijdelijke regering de macht overnam. Dit betekent dat Rusland achter de laatste ontwikkelingen zit.
Indien dit het geval is, hoe kan Rusland zich tegen Bakiyev keren, terwijl zij degene was die hem via een militaire coup tegen Akajev in 2005 aan de macht hielp en hem steunde in de laatste verkiezingen op 23-07-2009? Is het feit dat Bakiyev de Amerikaanse basis in Manas niet heeft gesloten, de aanleiding dat Rusland zich geprovoceerd voelde en hem daarom ten val heeft gebracht?
Antwoord:Ja, alles wijst erop dat Rusland achter de val van Bakiyev zit, maar niet omdat hij de basis in Manas niet heeft gesloten en het contract voor de basis met de Amerikanen heeft verlengd. Rusland was het er namelijk mee eens dat de basis daar bleef, terwijl Bakiyev nog aan de macht was. En zelfs nadat Bakiyev het contract voor de basis op 15-07-2009 had verlengd, dus nog voordat hij herkozen werd en de steun van Rusland kreeg, steunde Rusland hem in de verkiezingen op 23-07-2009. De steun van de Russen om hem herkozen te laten worden was erg duidelijk, want de Russische president Medvedev reisde persoonlijk af naar Kirgizië om de installeringceremonie van Bakiyev op 02-08-2009 bij te wonen!
De Russen werden niet geprovoceerd door de verlenging van het contract, ze waren het daarmee eens en zelfs de huidige regering, die door de Russen aan de macht is geholpen, heeft er mee ingestemd dat de basis blijft, zoals de coupplegers hebben verklaard. Rusland was het sowieso al eens met het verlengen van het contract van de basis, omdat zij Amerika tevreden wilde houden, omdat zij problemen in de regio wilde voorkomen, omdat zij de basis van Manas als een tussenstop van en naar Afghanistan beschouwt, het Islamitische land wat voor beide landen een vijand is, en omdat de basis niet van invloed is op de binnenlandse aangelegenheden en op de invloed van Rusland.
Wat Rusland provoceerde en voor haar de aanleiding was om tegen hun voormalige agent Bakiyev een coupe te laten plegen had andere oorzaken, namelijk de volgende gebeurtenissen:
1 – Richard Holbrooke, de speciale Amerikaanse gezant voor Afghanistan, heeft op 19-02-2010 een bezoek gebracht aan Oezbekistan en Kirgizië, waar hij de presidenten van beide landen ontmoette. Op 19-02-2010 stond op de pagina “Rusland Vandaag”van de Russische Interfax dat Holbrooke besprekingen heeft gevoerd met Koermanbek Bakiyev over de relatie tussen de twee landen en de situatie in Afghanistan: “De partijen hebben achter gesloten deuren van gedachten gewisseld over de situatie in Afghanistan en over het stimuleren van de, in elkaars belang, wederzijdse samenwerking.” Volgens het presidentiële persbureau van Kirgizië heeft Bakiyev verklaard: “ dat zijn land veel belangen hecht aan en prioriteit stelt aan de ontwikkeling van de betrekkingen met de VS en de wederzijdse samenwerking wil stimuleren.” Het Russische persbureau Interfax heeft bij het publiceren van dit bericht de woorden “achter gesloten deuren” toegevoegd, dus dat het een geheime bespreking was, buiten het zicht van de Russen, zodat zij niet zouden weten wat hun agent Bakiyev met de Amerikanen heeft afgesproken. Rusland liet op deze manier doorschemeren dat er tussen Bakiyev en de Amerikanen iets gaande was.
2 – Op 17-03-2010 meldde “Rusland Vandaag” dat de VS recentelijk bekend maakte een bedrag van 5,5 miljoen dollar beschikbaar te stellen aan Kirgizië, om haar zo te helpen met de bouw van een opleidingscentrum van speciale commando’s voor terrorisme bestrijding in de stad Batken. “Rusland Vandaag” stelde aan Alexander Kinazov, de directeur van de afdeling Bisjkek van het Instituut van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten, een vraag over het opleidingscentrum. Hij antwoorde: “Washington gebruikt dit centrum om haar belangen in Centraal Azië te realiseren. De term “terrorisme bestrijding” is alleen maar een excuus om de Amerikaanse doelen, zoals in Irak en Afghanistan, te realiseren.” Hij voegde er aan toe: “Washington streeft er doormiddel van deze plannen in Centraal Azië naar om in de regio de concurrentie met Rusland en China aan te gaan.”
3 – Het bezoek van Holbrooke aan Kirgizië en zijn ontmoeting met Bakiyev achter gesloten deuren en de in het geheim gemaakte afspraken tussen hen, boezemde bij Rusland veel angst in. Deze angst werd bekroond door het oprichten van een Amerikaans opleidingscentrum voor het opleiden van speciale commando’s in Kirgizië en door het rekruteren van agenten onder het mom van terrorismebestrijding, zodat de VS haar invloed in Kirgizië kan vergroten en om vervolgens vanuit hier haar invloed verder te kunnen verspreiden naar andere gebieden.
4 – De afspraak om een Amerikaans opleidingscentrum voor het opleiden van speciale commando’s op te richten, of met andere woorden, Amerikaanse agenten in Kirgizië te rekruteren, deed bij Rusland de alarmbellen rinkelen en was in de ogen van Rusland een begin met het overschrijden van de rode lijn. Dat was de reden dat Rusland zich haastte met het plegen van de coup, om zo te voorkomen dat Bakiyev zijn betrekkingen met de VS zou uitbreiden. Bij het plegen van de coup en de val van Bakiyev was de overwinningsroes van Rusland overduidelijk.
5 – De VS was door de coup in een shock. De officiële woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS, Philip Crowley zei dat “zijn land diep bezorgd is over de ongeregeldheden in Kirgizië.” Hij zie ook dat: “Wij denken dat de regering nog steeds aan de macht is, de VS heeft nog geen informatie dat de oppositie de macht in Kirgizië heeft overgenomen.” (Worldnews 07-04-2010) … Dit bewijst dat de VS bezorgd was over de veranderingen, dat zij de oppositie niet steunde en dat zij voor de regering van Bakiyev was. De VS had haar basis in Kirgizië voor drie dagen gesloten, en na de verklaring van de interim-premier Roza Otoenbajeva dat er voor de Amerikaanse basis niets zou veranderen en de eerder gemaakte afspraken omtrent de basis nog steeds golden, opende de VS de basis weer.
De VS kon niets anders doen dan de nieuwe regering te erkennen, zij stuurde haar gezant, de onderminister van Buitenlandse Zaken Robert Blake, om met de nieuwe regering van Kirgizië besprekingen te voeren. De gezant verklaarde dat de VS gerustgesteld was door de verklaring met daarin de garantie voor het behoud van Amerikaanse basis in Manas. Hij beschouwde het als geweldig nieuws, de VS kan nu leven met de nieuwe situatie, vooral omdat het behoud van haar luchtmachtbasis in Manas gegarandeerd wordt. Het is duidelijk gebleken dat de VS nu niet in staat is om iets tegen deze nieuwe situatie te ondernemen. Bakiyev is naar zijn geboortedorp in het zuiden van het land gevlucht, waar hij zijn ontslag nam en vervolgens naar Kazachstan vertrok……
De VS heeft op dit moment geen andere keus dan tijdelijk onderhandelingen met Rusland aan te gaan over de huidige situatie in Kirgizië. De onderminister van Rusland, Gregory Karasen, en de Amerikaanse ambassadeur, John Burrell, in Moskou hebben elkaar op 13-04-2010 ontmoet en bespraken samen de situatie in Kirgizië. Zij deden alsof zij het met elkaar eens waren, want zij zeiden beiden dat “het normale leven weer zo spoedig mogelijk opgang moet komen”. Ondanks dit zal de strijd tussen de VS en Rusland daar doorgaan, de strijd zal verschillende vormen aannemen en zich in politieke, economische en maatschappelijke ongeregeldheden uiten….
2 Joemada al Oela 1431h
16-04-2010